هر جانور براي آن كه زنده بماند و از عهده ي كارهايش بربيايد، بايد بداند هر لحظه در جهان اطراف چه مي گذرد. او بدون اين اطلاعات نمي تواند غذا يا جفت پيدا كند، در زيستگاه مناسب بماند يا از جانوران شكارگر بگريزد. اين اطلاعات حياتي را حواس پنجگانه فراهم مي كنند.
بينايي به ما مي گويد كه هر چيز كجاست و چه شكلي دارد. شنوايي ما را از موقعيت آن آگاه مي كند و به برقرار كردن ارتباط با آن كمك مي كند. به كمك بويايي و چشايي،جانور مي تواند مواد شيميايي موجود در محيط را ، مانند مواد شيمياي موجود در غذا يا موادي كه رقيب يا جفت او آزاد مي كند، تشخيص دهد. بويايي و چشايي در تشخيص غذاي سالم از غذاي سمي به جانور كمك مي كند. لمس كردن جانور را از اين كه اشياء چگونه اند و چه موقع نزديك او هستند آگاه ، مي كند.
اندام هاي حسي و مغز
اندام هاي حسي اطلاعات را از طريق اعصاب به مغز مي فرستند. مغز پيام هاي گوناگون را تركيب مي كند تا «تصويري» از جهان بيرون بسازد.
حواس ويژه
جانوران براي آن كه درست عمل كنند ، به اطلاعاتي در باره ي بدن خود نيز نياز دارند. آن ها براي آن كه بتوانند حركت كنند، بايد بدانند كه بخش هاي بدن نسبت به هم كجا قرار گرفته اند . آن ها براي آن كه بتوانند ثابت بايستند نياز به حس تعادل دارند و نياز دارند از آسيب ديدگي يا بيماري بخشي از بدن خود باخبر شوند.
اين اطلاعات را اندام هاي حسي داخلي ويژه اي تامين مي كنند. مثلاً در انسان ياخته هاي حسي موجود در ماهيچه ها و مفصل ها به تنظيم حركت بدن كمك مي كنند. در بدن ،اندام تعادلي هست كه با گوش دروني مرتبط است و تقريباً در سرتاسر بدن ياخته هاي حسي براي احساس درد وجود دارد.
اَبَر حس ها
در برخي از جانوران ممكن است اندام هاي حسي معمولي براي سازگار شدن با شيوه هاي خاصي از زندگي ، فوق العاده حساس شوند. در جانوران ديگر، حواس تازه اي پديد آمده است. خفاش ها مي توانند به كمك رادار بسيار پربسامد خود ، در آسمان تاريك مسير خود را پيدا كنند. كوسه ماهي ها با حس كردن علامت (سيگنال) هاي الكتريكي بدن طعمه ، مي توانند در تاريكي شكار پيدا كنند. شاخك هاي شب پره ي امپراتور نر چنان به بويي كه حشره ي ماده هنگام جفت گيري توليد مي كند حساس اند كه اين حشره مي تواند يك مولكول مربوط به حشره ي ماده را از فاصله 11 كيلومتري تشخيص دهد.
فصل دوم: سالم و قوي شويد
درس در يك نگاه:
در اين درس، دانش آموزان با وظايف خود در حفظ سلامتي خويش آشنا مي شوند و در طي فعاليت ها و گفت و گوهاي كلاسي ياد مي گيرند كه رعايت برنامه هاي غذايي و ورزش و حفظ بهداشت در سلامتي افراد موثر است.
هدف هاي اين درس:
دانستني ها و مهارت ها:
- روش هاي حفظ سلامتي را با استفاده از نمايش خلاق نشان دهد.
- از نقاشي كردن براي برقراري ارتباط و بيان نظرات استفاده كند.
- نياز بدن به غذاي مناسب، ورزش و پاكيزگي را با ذكر مثال شرح دهد.
نگرش ها:
- در حفاظت از محيط زيست بكوشد.
- به سلامتي فردي و اجتماعي اهميت دهد.
غذا
غذا انرژي بدن ما را تامين مي كند و موادي را كه بدن ما براي رشد كردن ، ترميم زخم ها ، مقابله با بيماري ها و تندرست ماندن نياز دارد به بدنمان مي رساند.
بدن انسان هميشه به انرژي نياز دارد. وقتي حركتي انجام مي دهيم يا وقتي فكر مي كنيم مغز ما انرژي مصرف مي كند . هزاران تغيير شيمايي كه در هر ثانيه در تمام اندام هاي بدن روي مي دهند به انرژي نياز دارند. حتي وقتي كه كاملاً استراحت مي كنيم يا به خواب فرو مي رويم انرژي مصرف مي كنيم. اين انرژي بدن ما را گرم نگاه مي دارد، قلب ما را به تپش وا مي دارد و باعث مي شود ريه هاي ما به تنفس ادامه دهند.
كم ترين مقدار انرژي كه براي زنده نگه داشتن ما لازم است ميزان سوخت و ساز ضروري نام دارد. اين ميزان به سن و جنسيت ما بستگي دارد. ميانگين ميزان سوخت و ساز ضروري بزرگسالان بين 6000 تا 7000 كيلو ژول در روز است (كيلو ژول ، واحد اندازه گيري انرژي است). وقتي از خواب بيدار مي شويم و شروع به فعاليت مي كنيم علاوه بر ميزان سوخت و ساز ضروري باز هم به انرژي نياز داريم. مقدار اين انرژي ، علاوه بر سن و جنس ما به كاري كه انجام مي دهيم هم بستگي دارد. نوزادان خيلي كم تر از بزرگسالان انرژي مصرف مي كنند و دوندگان جوان يا كارگران راه سازي خيلي بيش تر از سالخوردگان بازنشسته انرژي مصرف مي كنند . هر چه انرژي بيش تري مصرف كنيم به غذاي بيش تري نياز داريم تا آن انرژي را تامين كند.
بازدید:
